Na obszarze Unii Europejskiej tachograf stanowi niezbędne wyposażenie pojazdów ciężarowych i dostawczych oraz autobusów, których dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 tony. Warto zaznaczyć, że autobusy obsługujące komunikację miejską są zwolnione z tego wymogu. Urządzenie to jest obowiązkowym elementem wyposażenia wymienionych kategorii pojazdów zgodnie z regulacjami unijnymi.
- Czym jest tachograf?
- Pakiet mobilności - zmiany prawne
- Rodzaje tachografów
- Urządzenia tachografowe w TransMobil
Spis treści:
Czym jest tachograf?
Tachograf to urządzenie pomiarowe, które rejestruje dane dotyczące pracy kierowcy i parametrów pojazdu podczas jazdy. Został on stworzony w celu zwiększenia kontroli nad czasem pracy kierowcy, co ma bezpośredni wpływ na jego bezpieczeństwo oraz bezpieczeństwo innych użytkowników dróg.
Pakiet mobilności - zmiany prawne
W chwili obecnej korzystanie z tachografów cyfrowych jest obowiązkowe. Wraz z wprowadzeniem Europejskiego Pakietu Mobilności określono cztery kluczowe daty:
- od 20 sierpnia 2023 roku wszystkie nowo rejestrowane pojazdy ciężarowe muszą być wyposażone w tachografy Gen2,
- do 31 grudnia 2024 roku obowiązywała wymiana tachografów analogowych oraz cyfrowych starszej generacji,
- do 20 sierpnia 2025 roku należy wymienić tachografy inteligentne pierwszej generacji na tachografy Gen2,
- od 1 lipca 2026 roku wszystkie pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej od 2,5 tony muszą być wyposażone w tachografy Gen2
Rodzaje tachografów
Tachograf analogowy
Tachograf analogowy rejestruje dane na specjalnych papierowych wykresówkach (tarczach), zapisując prędkość, przebytą drogę i czas pracy kierowcy w formie wykresu. Kierowca musi ręcznie wprowadzać dane, takie jak imię i nazwisko, datę rozpoczęcia i zakończenia pracy. Wykresówki należy przechowywać przez określony czas, zwykle 28 dni. Jest to starsza technologia, wprowadzona w latach 80. XX wieku.
Tachografy analogowe są podatne na błędy i celowe manipulacje. Ich produkcja została wstrzymana, a za montaż tego rodzaju urządzenia w samochodzie zarejestrowanym po 2006 r. grozi wysoka kara pieniężna.
Tachograf cyfrowy
Tachograf cyfrowy natomiast zapisuje dane na specjalnej karcie kierowcy oraz w pamięci urządzenia. Rejestracja danych odbywa się automatycznie, w formie cyfrowej, a kierowca identyfikuje się za pomocą osobistej karty chipowej. Umożliwia łatwiejsze przechowywanie i analizę danych oraz oferuje lepsze zabezpieczenie przed manipulacją. Został wprowadzony obowiązkowo w UE od 2006 roku dla nowych pojazdów.
Tachograf inteligentny Gen2
Jest to druga generacja tachografu cyfrowego. Wprowadzony został w celu zwiększenia bezpieczeństwa i konkurencyjności międzynarodowej na drogach UE. Od 2019 roku wymagany jest montaż takiego tachografu w ruchu międzynarodowym w nowych pojazdach powyżej 3,5 tony.
Tak zwany tachograf inteligentny wyróżnia się zdolnością nie tylko do gromadzenia znacznej ilości informacji, ale również do przesyłania danych kontrolnych podczas mijania punktów weryfikacyjnych. Wykorzystuje on technologię DSRC (Dedicated Short Range Communication), która pozwala na komunikację krótkiego zasięgu między samym urządzeniem a sprzętem kontrolnym. Ten ostatni może być zamontowany w samochodach służb nadzoru drogowego, przy trasach lub na specjalnych punktach kontrolnych, umożliwiając natychmiastową wymianę danych bez konieczności zatrzymywania pojazdu.
Dzięki temu inspektorzy mogą bez zatrzymywania pojazdu sprawdzić podstawowe parametry pracy tachografu i wykryć potencjalne naruszenia, np.:
- próby manipulacji urządzeniem,
- brak prawidłowej kalibracji,
- przekroczenie czasu pracy kierowcy
Jeśli wykryte zostaną nieprawidłowości, pojazd może zostać skierowany do szczegółowej kontroli.
Tachografy pierwszej generacji pozwalają na zdalne odczytywanie podstawowych danych, takich jak logowanie kierowcy, chwilowa prędkość czy próby manipulacji, takie jak użycie magnesu czy wyłącznika.
Tachografy drugiej generacji oprócz tego oferują informacje o czasie pracy kierowcy. Dzięki większemu zasięgowi DSRC w nowych urządzeniach, służby kontrolujące mogą monitorować pojazdy z większej odległości.
Główne różnice między pierwszą, a drugą generacją tachografów cyfrowych:
- Rejestrowanie czasu pracy
- Większa pojemność na dane
- Większy zasięg DSRC
- Automatyczna rejestracja przekroczenia granicy kraju
- Automatyczna rejestracja załadunku i rozładunku
- Możliwość integracji urządzenia z zewnętrznymi systemami transportowymi (ITS)
W przypadku tachografów pierwszej generacji kierowca ma obowiązek, począwszy od 2022 roku, własnoręcznie wprowadzić kod państwa po przekroczeniu granicy. Czynność ta wymaga zatrzymania pojazdu na miejscu postojowym. Natomiast tachografy drugiej generacji automatycznie odnotowują moment przekroczenia granicy państwowej, rejestrując jednocześnie aktualną strefę czasową, w której znajduje się pojazd.
Gen2 rejestrują czas i dokładną lokalizację załadunku i rozładunku.
W pierwszej generacji integracja odbywała się za pomocą okablowania, natomiast w nowszej wersji możliwe jest połączenie z ITS przez Bluetooth co pozwala pobierać dane z pojazdów na bieżąco.
Urządzenia tachografowe w TransMobil
Firma TransMobil dzięki tworzeniu najnowszego oprogramowania, podpina się z naszymi urządzeniami do wszystkich, nawet najnowszych tachografów, a wychodząc naprzeciw potrzebom przewoźników opracowaliśmy system zdalnego pobierania plików z tachografu oraz karty kierowcy.
Tachograf musi być regularnie sprawdzany i kalibrowany co dwa lata przez autoryzowany warsztat posiadający uprawnienia nadane przez Główny Urząd Miar. Dodatkowo wymóg ten obowiązuje po każdej zmianie numeru rejestracyjnego, właściciela pojazdu, wymianie opon oraz w przypadku jakichkolwiek podejrzeń dotyczących prawidłowego działania urządzenia. Prawidłowo przeprowadzona kalibracja jest kluczowym warunkiem do uzyskania pozytywnego wyniku badania technicznego pojazdu.
Należy pamiętać, że przewoźnik jest zobowiązany do pobierania danych z karty kierowcy co 28 dni w celu archiwizacji. Dane z tachografu powinny być odczytywane co najmniej raz na 3 miesiące, a przedsiębiorca musi przechowywać ich kopie przez ostatnie 3 lata.